Lux : Dageszäiten, Deeg, Méint, Joereszäiten.
Fra : Les moments de la journée, les jours, les mois, les saisons.

Lux : Eng Minutt huet 60 Sekonnen.
Fra : Une minute a 60 secondes.

Lux : Eng Stonn huet 60 Minutten.
Fra : Une heure a 60 minutes.

Lux : Een Dag huet 24 Stonnen.
Fra: Un jour a 24 heures.
Ecouter…

Dageszäiten :
Lux : de Moien / moies.
Fra: le matin.

Lux : de Mëtteg / mëttes / den Nomëtteg / nomëttes.
Fra : l’après-midi.

Lux : den Owend / owe(n)s.
Fra : le soir.

Lux : d’Nuecht / nuets.
Fra : la nuit.
Ecouter…

Lux : een Dag (m), zwéin Deeg.
Fra : un jour, deux jours.

Lux : eng Woch (f) = 8 Deeg, zwou Wochen = 14 Deeg.
Fra : 8 jours, 14 jours.

Lux : ee Mount (m), zwéi Méint.
Fra : un mois, deux mois.

Lux : ee Joer (n), zwee Joer.
Fra : un an, deux ans.
Ecouter…

Lux : Eng Woch huet 7 Deeg.
Fra: Une semaine a 7 jours.
Ecouter…

Faites la différence :
en = article indéfini,
een = numérale !

Lux : Deeg vun der Woch.
Fra : Les jours de la semaine. 

Lux : (d)e Méindeg.
Fra : le lundi.

Lux : (d)en Dënschdeg.
Fra : le mardi.

Lux : (d)e Mëttwoch.
Fra : le mercredi.

Lux : (d)en Donneschdeg.
Fra : le jeudi.

Lux : (d)e Freideg.
Fra : le vendredi.

Lux : (d)e Samschdeg.
Fra : le samedi.

Lux : (d)e Sonndeg.
Fra : le dimanche.
Ecouter…

Virun engem Wochendag steet ëmmer en Artikel : “e(n)”.
Avant le nom du jour il faut toujours utiliser un article : “e(n)”.

Lux : Bsp. Ech ginn e(n) Méindeg bei de Coiffeur.
Fra : Ex. Je vais chez le coiffeur le lundi.

Lux : Ech ginn e Samschdeg akafen.
Fra : Je vais le samedi faire les courses.

Lux : Ech schaffen e Méindeg net.
Fra : Je ne travaille pas le lundi.
Ecouter…

Observatioun : bei enger Repetitioun keen Artikel vrum Wochendag!
Observation : quand il s’agit d’une action répétée,
on n’utilise pas l’article devant le nom du jour !

Lux : Bsp: Ech gi méindes bei de Coiffeur.
Fra : Ex : Chaque lundi / tous les lundi, je vais chez le coiffeur.

Lux : Ech gi samschdes akafen.
Fra : Chaque samedi / tous les samedi, je vais faire les courses.

Lux : Ech schaffe méindes net.
Fra : Je ne travaille pas les lundi.
Ecouter…

Lux : Vun…bis
Fra : De…à

Lux : Ech schaffe vun e Meideg bis e Mëttwoch net.
Fra : Je ne travaille pas du lundi au mercredi.
(oppassen! Répetitioun : ech schaffe vu méindes bis mëttwochs
net).
Attention ! Quand l’action se répète, on n’utilise
pas d’article.

Ecouter…

Répétitioun :
Lux : méindes.
Fra : tous les lundi.

Lux : dënschdes.
Fra : tous les mardi.

Lux : mëttwochs.
Fra : tous les mercredi.

Lux : donneschdes.
Fra : tous les jeudi.

Lux : freides.
Fra : tous les vendredi.

Lux : samschdes.
Fra : tous les samedi.

Lux : sonndes.
Fra : tous les dimanche.
Ecouter…

Lux : Ee Mount huet ongeféier 4 Wochen an tëscht 28 an 31 Deeg.
Fra : un mois a approximativement 4 semaines et entre 28 et 31 jours.

Lux : Ee Joer huet 12 Méint a 4 Joereszäiten.
Fra : Un an a 12 mois et 4 saisons.
Ecouter…

Lux : Méint vum Joer.
Fra : les mois de l’année.

Lux : de Januar.
Fra : janvier.

Lux : de Februar.
Fra : février.

Lux : de Mäerz.
Fra : mars.

Lux : den Abrëll.
Fra : avril.

Lux : de Mee.
Fra : mai.

Lux : de Juni.
Fra : juin.

Lux : de Juli.
Fra : juillet.

Lux : den August.
Fra : août.

Lux : de September.
Fra : septembre.

Lux : den November.
Fra : novembre.

Lux : den Dezember.
Fra : décembre.
Ecouter…

Lux : Joereszäiten.
Fra : Les saisons.

Lux : d’Fréijoer.
Fra : Printemps.

Lux : de Summer.
Fra : Eté.

Lux : den Hierscht.
Fra : Automne.

Lux : de Wanter.
Fra : Hiver.
Ecouter…

Lux : Wéini…?
Fra : Quand… ?

Présent + futur
Lux : haut.
Fra : aujourd’hui.

Lux : muer.
Fra : demain.

Lux : iwwermuer.
Fra : après-demain.
Ecouter…

Lux : dëse Méindeg.
Fra : ce lundi.

Lux : den nächste(n) Meindeg.
Fra : le lundi prochain.

Lux : d’nächst Woch.
Fra : la semaine prochaine.

Lux : den nächste Mount.
Fra : le mois prochain.

Lux : d’nächst Joer.
Fra : l’année prochaine.
Ecouter…

Lux : an 2 Deeg.
Fra : dans 2 jours.

Lux : an enger Woch (8 Deeg).
Fra : dans une semaine.

Lux : an 2 Wochen (14 Deeg).
Fra : dans 2 semaines.

Lux : an engem Mount.
Fra : dans un mois.

Lux : an 2 Méint.
Fra : dans 2 mois.

Lux : an engem Joer.
Fra : dans un an.

Lux : an 2,3,4…Joer.
Fra : dans 2,3,4… ans.
Ecouter…

Passé
Lux : gëschter / gëscht.
Fra : hier.

Lux : virgëscht.
Fra : avant hier.
Ecouter…

Lux : de leschte Meindeg.
Fra : le lundi passé.

Lux : d’lescht Woch.
Fra : la semaine passée.

Lux : de leschte Mount.
Fra : le mois passé.

Lux : d’lescht Joer.
Fra : l’année passée.
Ecouter…

Lux : vrun / virun 2,3,4…Deeg.
Fra : il y a 2,3,4…jours.

Lux : vrun / virun enger Woch.
Fra : il y a une semaine.

Lux : vrun / virun 2 Wochen.
Fra : il y a 2 semaines.

Lux : vrun / virun engem Mount.
Fra : il y a un mois.

Lux : vrun / virun 2 Méint.
Fra : il y a 2 mois.

Lux : vrun / virun engem Joer.
Fra : il y a un an.

Lux : vrun / virun 2,3,4…Joer.
Fra : il y a 2,3,4… ans.
Ecouter…

Lux : E Moment am Dag définéieren.
Fra : Définir un moment de la journée.
Ecouter…

Heure précise :
genau Auerzäit : um 8 Auer moies / um 8 Auer owes.

Beispill : Ech sti moies um 6.15 Auer op (um 6.15 Auer moies).
Ech ginn owes um 10.30 Auer schlofen (um 10.30 owes).
Ecouter…

Heure approximative :
ongenau Auerzäit :
8-11.00 Auer : moies.
12-14.00 Auer: mëttes / an der Mëttesstonn.
14-18.00 Auer: nomëttes /am Nomëtteg, am spéide Nomëtteg.
19-22.00 Auer: owes / am spéiden Owend.
23-01.00 Auer: nuets / an der Nuecht.

Beispill : Ech drénken owes kee Kaffi.
Ech kann nuets net schlofen.
Ecouter…

Dans
notre cours précédent concernant les liens de parenté
,
nous vous proposions quelques exercices.
Voici les réponses :

Biffer le “n” final si nécessaire :

mäi(n) Frënd, däi(n) Frënd, sai(n) Frënd, däi(n)
Jong, de(n) Will Faber.
mäi(n) Bureau, däi(n) Bureau, säi(n) Bureau.
Ech si(nn) Geschäftsmann. Ech si(nn) véier Joer al.
Ech drénken all Dag Kaffi. Ech komme(n) mat dir.

Ajouter le “n” si nécessaire :

den Heng, de. Will, de. Geschäftsmann, de. Stodent, den Auto, den Här
Faber, de. Frënd, den Architekt, de. Bureau, de. Schokela, de. Besuch,
den Zoo, de. Bopa, hien ass, hien huet, hie. geet, hien drénkt.

Ce mini-cours vous
est proposé en collaboration avec :

Languages. lu offre des
cours de luxembourgeois qui commencent toutes les 4 semaines.
Différents formats sont disponibles : matin, midi, après-midi,
soir et week end par petits groupes de 6 personnes maximum. Demandez le planning
en envoyant un e-mail à l’adresse suivant : [email protected]
ou consultez le site Internet www.languages.lu.

Vous y trouverez également des ressources gratuites, par exemple un dictionnaire
français – luxembourgeois – français online ou téléchargable,
des documents sur l’ortographe luxembourgeoise…